Z cukrzycą za kierownicą

Coraz więcej polskich rodzin posiada własne 4 kółka. Niemal każdy młody człowiek przystępuje do egzaminów na prawo jazdy. Z każdym rokiem wzrasta liczba kierowców, coraz trudniej i ciaśniej robi się na polskich drogach. Chorych z rozpoznaną cukrzycą mamy w Polsce ponad milion obywateli, drugi milion cukrzycę ma, ale jeszcze o tym nie wie. Ilu z nich codziennie siada za kierownicą, aby dojechać do pracy? Ilu właśnie jedzie z rodziną nad wymarzone morze, w góry? Jak się przygotować do tych kilku, a nieraz kilkunastu godzin z cukrzycą za kierownicą?

Rady i wskazówki dla kierowców przyjmujących analogi insuliny lub insulinę klasyczną

Przygotowania do podróży

Przygotowania do jazdy samochodem w roli kierowcy są zbliżone dla wszystkich chorych z cukrzycą, przyjmujących analogi insuliny lub insulinę klasyczną.

1. Rano siadaj za kierownicą po zmierzeniu glukozy we krwi, przyjęciu insuliny i spożyciu posiłku. Jeśli rano masz mało czasu dobrym wyjściem będzie zmiana insuliny na szybkodziałający analog. Lek działa od razu po wstrzyknięciu. Na działanie klasycznej, krótko działającej insuliny ludzkiej trzeba czekać aż 30 minut.
2. Jeśli przed snem masz dobry poziom cukru we krwi (100-120 mg%), a wstajesz ze znacznie wyższym i nie pomaga nawet zwiększenie dawki insuliny klasycznej o pośrednim czasie działania, to może przyszedł czas na długo działający analog. Ta forma leku ułatwi Ci utrzymanie prawidłowego poziomu cukru do rana. Poranki przestaną być problemem, bez czekania zjesz śniadanie, co więcej długo działający analog ułatwi stabilizację poziomu glukozy we krwi między posiłkami.
3. Jeśli zaczynasz podróż z poziomem glukozy we krwi poniżej 90 mg%, to powinieneś zjeść posiłek zawierający węglowodany (kanapka, batony).
4. Jeśli często doświadczasz hipoglikemii w ciągu dnia powinieneś pomyśleć o nowoczesnej terapii analogowej, która zmniejsza ryzyko hipoglikemii i pozwala na modyfikację pór posiłków.

Podróż to duży wysiłek, zarówno fizyczny jak i umysłowy: przygotuj się na możliwość wystąpienia niedocukrzenia (zabierz ze sobą słodzony płyn, sok, kanapkę, cukier w kostkach czy glukozę w pastylkach). Miej zawsze przy sobie legitymację lub kartę diabetyka.

1. Jeśli poczujesz się gorzej, niezwłocznie zatrzymaj samochód i wyjmij kluczyki ze stacyjki. Jeśli podejrzewasz niedocukrzenie, zawsze najpierw spożyj węglowodany (słodki płyn lub dwie kostki cukru oraz kanapkę), a potem zmierz poziom cukru we krwi i odpocznij. Nie powinieneś wyruszać w dalszą drogę przed upływem 45-60 minut od pojawienia się problemu, ponieważ Twój mózg nie pracuje w tym okresie prawidłowo. W tym stanie możesz nieświadomie przejechać oś jezdni, jechać zbyt szybko lub hamować zbyt gwałtownie.
2. Jeśli jedziesz daleko, rób postoje przynajmniej co 2-3 godziny, w przerwie podróży zmierz glukometrem poziom cukru, nie zapomnij o posiłkach odpowiedniej kaloryczności, ale nie przejadaj się. Pamiętaj! Prowadzenie samochodu po obfitym obiedzie czy kolacji grozi sennością.
3. Staraj się – zwłaszcza w dalekich trasach – jeździć z drugą osobą, przygotowaną do niesienia pomocy chorym w chwili niedocukrzenia, która na przykład poda glukagon w razie utraty przytomności.
   

Przewożenie analogów insuliny i insuliny klasycznej

Wybierając się w podróż chorzy muszą zabrać ze sobą analogi insuliny lub insulinę klasyczną. Lek powinien być zabezpieczony tak, by nie stracił swoich właściwości.

1. Nie zostawiaj niezabezpieczonej insuliny klasycznej jak i nowoczesnych analogów insuliny na dłużej w samochodzie. Latem, w temperaturze ponad 25°C insuliny tracą swoją biologiczną aktywność już po 2 tygodniach - widać to po rosnących poziomach glukozy we krwi. Zimą, przechowywanie insulin w temperaturze poniżej 0,5°C może spowodować zniszczenie aktywności insuliny nawet już po kilkunastu minutach.
2. Nie wystawiaj analogów i insuliny klasycznej na bezpośrednie działanie promieni słonecznych np. na desce rozdzielczej. Światło słoneczne degraduje insuliny i zmienia ich barwę na żółtobrązową.
3. Na dłuższe podróże zaopatrz się w specjalny pojemnik utrzymujący stałą temperaturę, przechowuj insuliny pod siedzeniem.
4. Nie narażaj insulin na wstrząsy w czasie długich podróży. Lek może zlepić się w bryłki lub utworzyć nalot na ściance fiolki – nie należy go wtedy używać.

Wszystkie osoby z cukrzycą podczas dłuższej jazdy samochodem muszą zwrócić większą uwagę na obuwie. Zwłaszcza u osób od dawna cierpiących na cukrzycę wielogodzinne urażanie stopy na przykład pedałem gazu może doprowadzić do wystąpienia zespołu stopy cukrzycowej , który objawia się w postaci długo gojących się owrzodzeń).

1. Jeżeli jeździsz w częste i wielogodzinne trasy, wyposaż swoje auto w tempomat. Jest to urządzenie utrzymujące stałą prędkość pojazdu, bez konieczności naciskania na pedał gazu.
2. Prowadź auto w wygodnych butach, w których możesz swobodnie ruszać palcami: najlepiej ze skóry, z amortyzującymi stopę podeszwami, wygodną wkładką. Weź ze sobą drugie takie buty, abyś mógł zmieniać obuwie co parę godzin. Noś wyłącznie skarpety z naturalnych włókien (bawełniane, wełniane) i weź również dodatkową parę na zmianę.

Ważne

• Nie prowadź samochodu przez 2-3 godziny po badaniu okulistycznym przy rozszerzonej źrenicy ( ostrość wzroku jest upośledzona, a oko jest wrażliwe na działanie promieni słonecznych) .
• Unikaj w miarę możliwości jazdy nocą.
• Przed planowaną podróżą nie spożywaj żadnego alkoholu.

Najnowszymi insulinami są uzyskane w drodze biotechnologii analogi insuliny. Od dotychczas stosowanych insulin ludzkich różnią się jednym lub kilkoma aminokwasami. Zmiana budowy cząsteczki spowodowała zmianę ich właściwości, czego konsekwencją jest przyspieszenie działania lub jego równomierne wydłużenie. W czasie jazdy kierowca narażony jest na różne nieprzewidziane sytuacje. Osoby, które stosują klasyczne insuliny ludzkie mają pewne ograniczenia np. konieczność spożywania posiłków o ściśle określonej porze Chorzy na cukrzycę, przyjmujący analogi mają większą elastyczność i zapewniają sobie bezpieczniejszą podróż. W kłopotliwych sytuacjach mogą przesuwać pory posiłków bez ryzyka wystąpienia niedocukrzeń.

1. Jeżeli Twoja aktywność zawodowa łączy się z podróżami autem to zdecydowanie wygodniejsze wydaje się stosowanie analogów insuliny. Zmniejsza się niebezpieczeństwo hipoglikemii między posiłkami, możesz wstrzyknąć analog w trakcie, a nawet po zjedzeniu posiłku, który podadzą Ci w przydrożnej restauracji. Stosowanie analogów daje większą elastyczność w leczeniu, a także lepszą kontrolę cukrzycy.
2. Bardzo ważne jest, aby pacjent wstrzymał się od kierowania pojazdem przez tydzień (lub dłużej, zależnie od indywidualnych problemów) po podjęciu leczenia insuliną lub po zmianie schematu leczenia: na przykład zmianie jednej postaci insuliny na inną lub zmiany dawkowania.

Konsultacja merytoryczna: lekarz diabetolog Zuzanna Skłodowska, Poradnia Diabetologiczna w Warszawie