K

Spis treści

1. Materiał biologiczny
2. Wartości prawidłowe potasu
3. Zapotrzebowanie dobowe na potas
4. ŹródÅ‚o potasu
5. Wartości podwyższone potasu
6. Wartości obniżone potasu

Potas est to pierwiastek chemiczny, który znajduje się przede wszystkim wewnątrz komórek (98%). Stężenie potasu jest regulowane przez błonową pompę sodowo-potasowa (Na/K ATP), która z kolei jest kontrolowana przez insulinę oraz receptory beta2. Równowaga potasu w całym organizmie zależy od wzajemnego stosunku pomiędzy jego przyjmowana, a wydalana ilością. Jest to kation niezwykle ważny w większości procesów fizjologicznych, które zachodzą w organiźmie. Do nich zalicza się między innymi:

• procesy wewnÄ…trzkomórkowe, transport przezbÅ‚onowy
• równowagÄ™ wodno-elektrolitowa organizmu
• gospodarkÄ™ kwasowo-zasadowa
• przewodzenie bodźców we wszystkich komórkach nerwowych.
• przekazywanie impulsów nerwowych do mięśni
• prawidÅ‚owa czynność serca, normalizacja bicia serca
• prawidÅ‚owy rozwoju organizmu
• metabolizm wÄ™glowodanów, m.in. przeksztaÅ‚canie glukozy w glikogen, pobieranie glukozy przez komórki
• reakcje enzymatyczne
• syntezÄ™ biaÅ‚ek
• pobudzanie nerek do usuwania szkodliwych zwiÄ…zków z organizmu.
• aktywność nerwowo-mięśniowÄ…
• dotlenienie mózgu
• prawidÅ‚owe funkcjonowanie nerek, etc.

Wiele procesów chemicznych oraz hormonalnych reguluje poziom potasu w organizmie. Insulina, która jest wydzielana po posiłku wpływa hamująco na wzrost potasu, poprzez zwiększenie jego wchłaniania przez komórki. Innym hormonem, który odgrywa duża role w regulacji potasu jest aldosteron.

Materiał biologiczny

Krew

Wartości prawidłowe potasu

Wartości prawidłowe obserwowane u zdrowych ludzi wynoszą:

• Jednostki tradycyjne: 3.5 – 5.1 mEq/l
• Jednostki SI: 3.5 – 5.1 mmol/l

Zapotrzebowanie dobowe na potas

2000mg (do 3500mg)

Źródło potasu

• wszystkie Å›wieże warzywa (szczególnie pomidory, ziemniaki),
• owoce (szczególnie banany, grejfruty, sliwki, melony),
• roÅ›liny strÄ…czkowe,
• orzechy,
• mleko
• miÄ™so

Wartości podwyższone potasu

Wartosci podwyższone (hyperkaliemia) > 5.5 mEq/l:

• zaburzenia ze strony ukÅ‚adu moczowego, najczęściej niewydolność nerek, lub zaburzenia odpÅ‚ywu moczu
• kwasica (niskie pH krwi), niedobór insuliny, beta-blokery, arginina, sukcynylocholina, ostre zatrucie digoksyna
• masywne uszkodzenie komórek: rozpad mięśni, hemoliza (rozpad erytrocytów), masywna martwica masy nowotworu, oparzenia
• niedobór mineralokortykoidów, lub choroba Addisona
• toczeÅ„ rumieniowaty SLE
• przyjmowanie niektórych lÄ™ków moczopÄ™dnych (sprinolakton, amiloryd, triamteren), inhibitorów konwertazy, czasem niesteroidowe leki przeciwzapalne, biseptol, pentamidyna
• dożylne podawanie potasu
• zbyt duża ilość potasu w diecie, zwykle podczas zbyt dużej suplementacji potasu

Czasem występuje zjawisko pseudo-hiperkaliemii, kiedy w badanej próbce poziom potasu jest podwyższony, ale nie w surowicy pacjenta:

• hemoliza pobranej próbki krwi
• naczynie krwionoÅ›ne, z którego pobrano próbkÄ™ byÅ‚o wczeÅ›niej przez jakiÅ› czas zamkniÄ™te
• tromobocytoza (zwiÄ™kszona ilość pÅ‚ytek krwionoÅ›nych), leukocytoza (zwiÄ™kszona ilość leukocytów)

Objawy hiperkaliemii:

• osÅ‚abienie, zmÄ™czenie
• dziwne doznania czuciowe
• zaburzenia rytmu serca, w przypadku bardzo wysokiego stężenia potasu – Å›miertelnie niebezpieczne
• paraliż mięśni
• sÅ‚abo wyczuwalny, wolny puls
• problemy z oddychaniem

Wartości obniżone potasu

Obniżenie wartości potasu poniżej 3.5 mEq/l:

• przedÅ‚użajÄ…cy siÄ™ wysiÅ‚ek fizyczny (np. bieg dÅ‚ugodystansowy)
• niedożywienie
• nadmierna utrata przez przewód pokarmowy – biegunka, dÅ‚ugotrwale wymioty
• nadmierna utrata przez nerki – stosowanie tiazydowych lÄ™ków moczopÄ™dnych, czy kortykosteroidow, agoniÅ›ci receptorów beta, teofilina, aminoglikozydy, niektóre choroby nerek, niewydolność krążenia
• hiperaldosteronizm
• niedobór magnezu
• biaÅ‚aczki (mechanizm nieznany)
• przemieszczenie potasu do komórek – alkaloza, insulina
• marskość wÄ…troby
• alkoholizm

Objawy niedoboru potasu:

• bóle gÅ‚owy
• dolegliwoÅ›ci mięśniowe
• skurcze jelit, przy pogÅ‚Ä™biajÄ…cym siÄ™ niedoborze - zaparcia
• zaburzenia rytmu serca, nieregularne bicie serca, zatrzymanie pracy serca
• skurcze, lub porażenia mięśni
• nadmierna suchość skory
• nerwowość, zaburzenia koncentracji, spowolniona reakcja na bodźce
• omdlenia
• problemy ze snem
• utrata apetytu
• depresja
• wydÅ‚użony czas gojenia siÄ™ ran